Türkçede Belirteç İşlevli Bağımlı Cümleler

Bu çalışmada, Türkiye Türkçesinde belirteç işlevli bağımlı cümle tipleri, sözdizimsel düzlemde ele alınmıştır. Burada belirteç işlevli bağımlı cümleler ifadesinden bitimli ve bitimsiz eylem biçimleriyle kurulan yan cümleler anlaşılmalıdır. Belirteç teriminin kullanılmasının sebebi ise, bu tip cümlelerin -(y)Xp, -(y)ArAk, -(y)XncA gibi özel ekler dışında, -DXğX için, -DXğX zaman gibi ilgeçlerle, -DA, -DAn gibi durum ekleriyle ve bitimli cümlelerin altasıralaması yoluyla bağımlı hale getirilerek belirteç işlevi görmeleridir. Belirteç işlevli bağımlı cümleler şimdiye dek pek çok araştırmaya konu olmuştur. Ancak, bunlar genellikle eklerin incelendiği biçimbilgisi temelli çalışmalardır. Bu çalışmanın asıl amacı, bağımlı cümle yapıları bakımından fazlasıyla zenginlik gösteren Türkiye Türkçesinde, belirteç işlevli bağımlı cümle tiplerini, modern dilbilim kuramlarından yararlanarak sözdizimi açısından betimlemek, ayrıca günümüz Türkçesinde belirteç cümlesi ve temel cümle arasındaki bağlantının hangi yollarla sağlanabileceğini ortaya koymak ve belirteç işlevli bağımlı cümlelerin zaman-görünüş ve kılınış değerlerine göre de betimlenebileceğini genel hatlarıyla göstermektir.