Tuhfe - i Fedayi; Fedayî Mehmed Dede

Aslen Antepli olan Fedayî Mehmed Dede, Trablusşam'da yaşamış ve muallimlik yapmış Mevlevî bir şairdir. Anadili Arapça olan çocuklar için 1044/1634-35'te kaleme alınan Tuhfe-i Fedayî; mukaddime, sözlük kısmını oluşturan 15 kıta ve sonda yer alan ebced hesabı olmak üzere 17 bölümden oluşmaktadır. Mukaddime kısmında hayatı hakkında önemli bilgiler veren müellif, eserini Arapların faydalanması ve Türk dilinin inceliklerini anlamaları için kaleme aldığını belirtmektedir. İbrahim Şahidî Dede'nin Türkçe-Farsça manzum sözlüğü Tuhfe-i Şahidî'ye nazire olarak yazılan eserin, muhtelif kütüphanelerde on yazma nüshası tespit edilmiştir. Çalışmanın giriş kısmında manzum sözlüklerin ortaya çıkışına ve Türk edebiyatında bu türe verilen ismin ne olduğuna değinilmiş; ayrıca müellifin hayatı ve eserlerine dair kısa bilgilere yer verilmiştir. Sözlük metni üzerine kısa bir değerlendirme ile nüshalarla alakalı muhtasar bilgiler de bu çalışmaya dercedilmiş, ayrıca ilgili katalogda müellif nüshası olduğuna dair bir istifham kaydı düşülen Leiden nüshasının, neden müellif nüshası olmadığı gerekçeleriyle izah edilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın odak noktasını ise Tuhfe-i Fedayî'nin metni oluşturmaktadır. Sözlük metni verilirken mukaddime ve hâtime bölümleri, günümüz Türkçesiyle nesre çevrilmiştir. Araştırmacıların istifadesi için çalışmanın sonuna manzum sözlükte yer alan Türkçe kelimeler ve Arapça kelimeler için iki ayrı indeks ilave edilmiştir.