Tefsirde Olguya Dayalı Anlama

Kur’an ayetlerinin doğru ve isabetli şekilde anlaşılabilmesi, nüzûl bağlamlarının tespitine bağlıdır. Ayetlerin ilk muhataplarının kimler olduğu, içinde bulundukları sosyolojik ortam ve zihin dünyasının bilinmesi, anlamı kavramada temel bir gerekliliktir. Bu, bağlamı dikkate alma yaklaşımı sadece klasik yöntemlerde değil, modern yorumlarda da önemsenmektedir. Klasik tefsir geleneği büyük ölçüde lafzî analizlere ve rivayet merkezli yorumlara dayanmakta olup bu yöntemin ilmî katkıları inkâr edilemez. Ancak bazı durumlarda ayetlerin nüzûl ortamındaki olgular göz ardı edilebilmektedir. Bu nedenle kitap, Olguya Dayalı Anlama adını verdiğimizve klasik yaklaşımları tamamlayıcı nitelikte olan yeni bir yöntem önermektedir.Nitekim Allah Resûlü (s.a) ile Necrân’dan gelen Hristiyan heyeti arasında gerçekleşen tartışmaların, bazı Kur’an ayetlerinin nüzûlüne doğrudan yansıdığına dair rivayetler mevcuttur. Bu ayetler, tarihsel bağlam ve ilk muhataplarının kimliği ile birlikte değerlendirildiğinde daha bütüncül bir şekilde kavranabilecektir. Bu çalışmada, öncelikle Kur’an’ı anlama çabaları çerçevesinde Olguya Dayalı Anlama yönteminin çerçevesi çizilmeye çalışılmış; akabinde Necrân Hristiyanlarının Medine’ye gelişine dair rivayetler tasnif edilerek incelenmiş ve bu rivayetlerin Kur’an’ın inzâline etkisi çeşitli yönleriyle değerlendirilmiştir.