Sufi ve İktidar; Fülani Islahat Hareketi

İlk dönem sufileri bürokrasiden ve politik çevrelerden bilinçli bir şekilde kaçınmışlar, devlet adamları ile içli dışlı olmamaya özen göstermişlerdir. Siyasilerle ilişkilerde şöhret hissetmişler ve saray eşiklerindeki dervişleri kınamışlardır. İlk dönem sufilerinin aksine daha sonraki dönemlerde tarikat şeyhleri ve tasavvuf erbabı, maslahat icabı devlet adamları ile genelde iyi geçinmeye çalışmışlar ve onlara hayır duada bulunmuşlardır. Gönül eğitimi ve nefis terbiyesini esas alan sufiler, aynı zamanda sosyal hayatın hemen her yönüne nüfuz etmişler ve kendilerine has bir yöntemle toplumsal faaliyetlere girişmişlerdir. Hikmet ve güzel öğütle dine ve hakikate davet ettikleri insanların manevi ihtiyaçlarını karşılamışlardır.