Sermet Muhtar Alus'un Tanıklığında 1894 İstanbul Depremi ve Halep'e Seyahat

Sermet Muhtar Alus (1887-1952), bir paşazade olarak doğmuş, ancak döneminin bütün toplumsal tabakalarını yakından tanımış bir yazardır. Sermet Muhtar Alus ismi İstanbul ile özdeşleşmesine rağmen onun İstanbul dışına dair gözlemlerini anlatan bazı seyahat yazıları da vardır. 1894 yılındaki İstanbul depremi sonrasında dedesi Abid Paşa’nın Halep’e sürgün edilmesi ve onun ailesiyle beraber dedesini görmek için Halep’e seyahat edişlerini anlatan seyahat yazıları bunun en güzel örneklerindendir. Dedesi Abid Paşa’nın Halep’te bulunduğu dönemde, henüz 10 yaşında olan Alus, annesi ve anneannesiyle beraber Halep’e seyahat eder. Aradan yıllar geçtikten sonra bu seyahate ait izlenimlerini anı/sohbet tarzında okurlarıyla paylaşır. Böylece yolculuğa ve konaklama yerlerine dair, çocuk gözüyle edinilen izlenimler, canlı ve renkli ayrıntıları ihtiva eden zengin içerikli bir seyahatname olarak ortaya çıkar. 19. yüzyıl sonlarında Osmanlı İmparatorluğu topraklarında sürdürülen hayatları İstanbul, İzmir, Beyrut, İskenderun, Kırıkhan, Afrin, Halep bağlamında realist çizgiler içeren bir bakış açısıyla anlatması bakımından da bu yazılar oldukça önemlidir. Elinizdeki eser iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Prof. Dr. Meral Demiryürek, Sermet Muhtar, ailesi, yetiştiği ortam ve Sermet Muhtar’ın 1894 İstanbul Depremi ve Halep seyahati üzerine yazdığı gazete yazılarını -Abid Paşa ile ilgili daha önce bahsedilmemiş bazı arşiv belgelerine de atıfta bulunarak- sistematik bir şekilde ele almıştır. İkinci bölümdeyse Sermet Muhtar’ın 1894 İstanbul Depremi ve Halep Seyahati bağlamında yazdığı gazete yazıları yer almaktadır.