Ortadoğu'da Maduniyet; Toplumsal Hareketler ve Siyaset

İran kökenli araştırmacı Asef Bayat, Müslüman Ortadoğu toplumlarındaki toplumsal değişime, Oryantalizmin kalıplarını kıran bir bakışın imkânlarını sunuyor elinizdeki derlemede. Her şeyden önce, "durağan" bir karakteri, bir "kendine özgülüğü" değil; değişimi vurgulayarak ve "küresel güneyin" başka ülkeleriyle benzerliklere dikkat çekerek bakıyor bu toplumlara. Bu tutumuyla, Ortadoğuya karşılaştırmalı bakışı küreselleşme bağlamında konumlandıran bir öneri de geliştiriyor. Asef Bayat, kitabın adından da çıkarılacağı üzere, "aşağıdakilerin" durumunu esas alıyor, toplumsal hareketliliğe, sınıfsal hareketlere, popüler ve sivil eylemlere odaklanıyor. Ortadoğu toplumlarındaki İslâmî hareketleri bu çerçevede genişçe ele alıyor, ama bununla yetinilmemesi gerektiğinin de altını çiziyor. Kent yoksulları, sendikalar, yeni sivil toplum kuruluşları da onun yoğun ilgisine tâbi. Kendi terimleriyle, "planlanmamış kolektif eylemlere", "sokak siyaseti"ne eğiliyor Asef Bayat. Veya, derlemedeki bir yazının başlığıyla: "Gayrı Sivil Toplum"a, "Gayrı Resmi İnsanların Siyaseti"ne... Ve madunların / aşağıdakilerin yaşamsal gereksinimlerini karşılamaya dönük "sessiz, kanunsuz ve iddiasız doğrudan eylemlerine"; "sessiz tecavüz"e...