Kitap Tanıtımı |
ütevatir haber meslesi bilgi felsefesi(epistomoloji) ile alakalı bir kavaramdır.
Klasik islam bilgi teorisine göre bilginin kaynağı üçtür. Bunlar havas-ı selime
(sağlam duyular), akıl ve haber-i sadık (doğru haber)'dir. Haber-i sadık
içerisinde yer alan haberlerden birisi de mütevatir haberdir. Sözlükte 'birbiri
ardınca gelmek' anlamına gelen 'vetr' kelimesinden türeyen mütevatir kelimesi
doğruluğu bizzat kendisinden mündemiç olan haber anlamında kullanılan bir
kavramdır. Diğer haberlerin doğruluğunun bilinmesi haber dışında bir delile
muhtaç iken, mütevatir haber'in doğruluğu bizzat kendindendir.
İslam alimleri genel olarak mütevatiri 'yalan söylemek üzere ittifak etmesi aklen
(yahut adeten) imkansız olan bir topluluk tarafından nakledilen haber'olarak tarif
ederler. Haber herkes tarafından aynı lafızla nakledilmişse buna lafzi mütevatir
denilir. Ancak aynı anlam farklı lafızlarla nakledilmişse buna manevi mütevatir
denilir. Aslında 'Tevatür' dini bilginin nakli ile sınırlı olmayan genel bir bilgi
kaynağıdır. Ancak dini bilginin doğruluğunun nakledilen haberin doğruluğu ile
yakılan ilgili olması hasebiyle dini haberler bu kapsam içerisinde ele alınmıştır. |