Mem U Zin - Kadri Yıldırım

Ehmede Xani Mem u Zin'de aşktan tasavvufa, Kürtlerin kaderinden Newroz'a, İblis'ten ontoloji ve diyalektiğe birçok alanda yeni düşünceler geliştirmiştir. Şair bir beytinde düşünceleri için "Mem u Zin"i bir vasıta kıldığını şöyle vurgulamaktadır. Şerha xeme dil bikim fesane : İçimdeki dertleri açıklayıp efsaneleştireyim Zine u Meme bikim behane : Zin ve Mem hikayesini buna bahane edeyim. Xani, duru şaraba benzeyen Arapça, Farsça ve Türkçeyi bir tarafa bırakarak bu kitabı kendi dili Kürtçeyye yazmaya da şöyle değinmiştir: Safi şemirand vexwari durdi      : Saf şarabı bir yana bırakarak tortuyu içti Manende durre Lisane Kurdi      : İnci gibi dizmek için Kürt dilini tercih etti İnaye nizam u intizame             : Bu dili düzene koyup ona çekidüzen verdi Keşaye cefa ji boy ame            : Bunu yaptı ki eloğlu demesin "zaten Kürtler Be me'rifet in, bi esl u bunyad   : Köken ve yapıları itibariyle kültürsüzdürler