Kur'an'ın Cem‘inde Huzeyme'nin Kimliği

Bu eser, Kur’ân’ın cemʿ sürecini yalnızca bir metnin yazıya geçirilmesitarihi olarak değil, aynı zamanda ilahî kelâmın muhafazasına yöneliksahâbe bilincinin kurumsallaşma süreci olarak ele almaktadır. Kur’ân’ınkorunmasını, hıfz ve kitabet olmak üzere iki temel güvenlik mekanizmasıüzerinden değerlendiren çalışma, Mushaf’ın hafızayı ikameeden değil, onu teyit ve tescil eden bir araç olduğunu ilmî delillerle ortayakoymaktadır.Araştırma, Huzeyme b. Sâbit ile Ebû Huzeyme el-Ensârî arasındakikimlik karmaşasını karşılaştırmalı rivayet analizi ve metin tenkidi yöntemleriyleincelemekte, “zü’ş-şehâdeteyn” unvanının yalnızca Huzeymeb. Sâbit’e ait olduğunu ilmî temellerle açıklığa kavuşturmaktadır.Bu bulgu, Kur’ân’ın cemʿ sürecindeki “tek şahit” tartışmalarını yenidenyorumlama imkânı sunarak, Mushaf’ın oluşumunu bireysel rivayetlerdenziyade sahâbe icmâına dayalı kolektif bir doğrulama süreci olarakkonumlandırmaktadır.Eser, Hz. Osman dönemindeki istinsah faaliyetlerini Mushaf’a yeni birekleme değil, metnin standardizasyon süreci olarak değerlendirmekte;hadis, tefsir, tefsir usûlü, Kur’ân tarihi ve tabakât literatürünü bir arayagetirerek Kur’ân metninin sürekliliğini çok yönlü biçimde ortayakoymaktadır. Nihayetinde bu çalışma hem Huzeyme’nin kimliğini netleştirmesihem de Kur’ân’ın cemʿ sürecine dair metodolojik güvenilirliğekatkı sunması bakımından literatüre özgün bir katkı hedeflemektedir.Hadis, tefsir, tefsir usûlü, Kur’ân tarihi ve tabakât kaynaklarının karşılaştırmalıincelenmesi neticesinde rivâyetler, sayıca çok ve lafızcafarklı olmasına rağmen bütüncül okumayla tutarlı bir tablo ortayakoymaktadır. Tevbe 9/128-129, Ebû Huzeyme el-Ensârî’nin yazılınüshası üzerinden Hz. Ebû Bekir döneminde Mushaf’a kaydedilmiştir.Ahzâb 33/23 ise Huzeyme b. Sâbit’in yazılı nüshası ve Zeyd b. Sâbit’inşahitliği ile yine ilk cemʿde kaydedilmiş, Hz. Osman döneminde yalnızcaistinsah sürecinde teyit edilmiştir. “Zü’ş-şehâdeteyn” unvanı,Huzeyme b. Sâbit’in kişisel faziletini ifade eden bir sembol olarak hadislerdesabit olmuş; ancak Mushaf’ın cemʿinde teknik bir rol üstlenmemiştir.Böylece Mushaf’ın mevsûkiyeti, cem‘ sürecinin metodolojikilkeleriyle ve sahâbe icmâına dayalı tespitlerle uyumlu biçimde temellendirilmiştir.