İttihat ve Terakki Cemiyeti; Türkler, Kürtler, Ermeniler, Rumlar ve Diğerleri

İttihat ve Terakki ve II.Meşrutiyet, yüzyıldan fazladır tartışılmış, siyasal, ideolojik etkileri bakımından kaynak teşkil eden kavramlardır. Osmanlı coğrafyasında kalıcı etkiler bırakmış İnkılab-ı Azim ya da 10 Temmuz 1908 Devrimi geçirdiği evreler açısından en çok araştırılan ve tartışılan konulardan biridir. Osmanlı İmparatorluğu'nun düşünce yapısının toplanıp Cumhuriyet Türkiyesi'ne devredilmesinde önemli rolü olan İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin evrimi aynı zamanda bu coğrafyadaki düşünce, felsefe, milliyetçilik, din gibi kavramların tartışıldığı bir kaynaktır. Gerilemeden çıkma çabasının Osmanlı Modernleşmesi üzerinde etkisi olan I.ve II.Meşrutiyeti doğuran koşullar ve kurumlar bu dönemin ürünüdür. Yine « eşitlik, adalet, özgürlük, kardeşlik » gibi modern siyasal kavramlar hakeza İslamcılık, Milliyetçilik (Türk, Sırp, Kürt, Ermeni, Arap, Bulgar, Arnavut, Bulgar, Rum), Sosyalizm, Feminizm, Pozitivizm, Materyalizm, Darwincilik, Kapitalizm, Liberalizm gibi birçok toplumsal düşünce bu dönemde literatütre girmiş, tartışılmış, tarafını oluşturmuştur. İttihat ve Terakki Cemiyeti bazı kesimlerin ileri sürdüğü gibi fedai tarzda eylemler yapan, sadece askeri çözümler sunan ve sadece iktidarı hedefleyen bir örgüt değildir. Siyasi, ekonomik, kültürel, ideolojik, ekonomik, sosyal boyutları olan bir harekettir. Amaçlarını gerçekleştirmek için basın, ağitim, propaganda gibi modern enstrümanları sonuna kadar kullanan ve sonuç almaya çalışan bir organizmadır.