İttihat-terakki'nin Yüce Divan Sorgulaması; Meclis-i Mebusan Beşinci Şube Tahkikatı 1918

Mondros Mütarekesi ardından Talat, Enver ve Cemal Paşa gibi üçİttihatçı lider bir Alman torpidosu ile İstanbul'dan kaçtılar (1-2 Kasım 1918). Bunun üzerine Divaniye (Irak) Mebusu Fuad Bey Meclis-i Mebusan'a verdiği önerge ile, İttihat-Terakki Hükümetlerinde görev yapan tüm nazırların savaş suçlusu olarak Yüce Divana sevkini istedi. İttihat-Terakki'nin kabine üyeleri Meclisin Beşinci Şubesi'nde sorgulandılar. Bu sorgulamada alınan ifadeler Meclis-i Mebusan zabıtları arasında yayınlandı ve karar verme aşamasında Meclis Kapatıldığı için sonucu akim kaldı. Osmanlı parlamentosunun ilk ve son Yüce Divan tahkikatı olarak tarihe geçen bu zabıtlar, günümüze de ışık tutacak birinci el parlamento metinlerindir. Beşinci Şubede ifadesi alınan kabine üyeleri: Said Halim Paşa, Cavid Bey, Halil Menteşe, Abbas Halim Paşa, Ahmed Nesimi, İsmail Canbulat, AhmedŞükrü Bey, ÇürüksuluMahmud Paşa, Kara Kemal, Ali Münif ve Mustafa Şeref Beyler ile Şeyhülislam Ürgüplü Hayri ve Musa Kazım Efendiler...