İsmail Gaspıralı Seçilmiş Eserleri 3; Dil, Edebiyat, Seyahat Yazıları

İsmail Gaspıralının 1883-1914 yılları arasında Tercüman gazetesinde yayımlanan dil, edebiyat ve seyahat konulu belli başlı yazıları, ilk defa bu kitapta bir araya gelmiştir. Gaspıralının Ortak Türk Dili (veya Edebî Türk Dili) hakkındaki görüşü genel olarak bilinse de, onun niçin böyle bir şeye lüzum tam olarak anlaşılamamıştır. Aslında Gaspıralı, Avrupa bilim ve tekniğine, ortak Türk kültürü ve Türk diline dayalı modern bir Türk kimliği oluşturma (tek Türk milliyeti) fikrindeydi. Bunu oluşturabilmek için de Türk dünyasında Ortak Edebî Dile, Ortak Modern Edebiyata, Ortak Eğitime (Usul-i Cedide) ihtiyaç olduğunu düşünüyordu. Yani onun ideali; tek millet, tek dil, tek kültür idi. Kitapraki Dil ve Edebiyat yazıları, onun bu idealini bir bütün olarak yansıtmaktadır. Seyahat Yazıları ise İsmail Gaspıralının değişik zamanlarda, Türkiye, Türkistan, Mısır, Hindistan gibi değişik yerlere yaptığı yolculukların izlenimlerini yansıtmaktadır. Bu yazıları da bize, özellikle Türk dünyası, İslâm alemi hakkındaki düşüncelerini derli toplu olarak öğrenme imkânı verir.