Hoşgörü Üzerine İnceleme (Cep Boy) (Tam Metin)

Fransız Aydınlanma Dönemi’nin en önemli düşünürlerinden Voltaire’in 1762 yılında kaleme aldığı Hoşgörü Üzerine İnceleme, Katolikliğe geçmesini engellemek için oğlunu öldürdüğü gerekçesiyle hiçbir delil bulunmaksızın suçlanan ve idam edilen Protestan Jean Calas’nın davasına dair bir kınama metnidir. Dinler arası hoşgörüyü teşvik ederek kardeşlik çağrısında bulunan eser, yargıçların sorumluluğu ve masumiyet karinesi gibi güncelliğini hâlâ koruyan meselelere de değiniyor.  “Tehlike ile avantajın eşit olduğu bir yerde şaşkınlık son bulurken merhamet duygusu da zayıflar. Peki ya masum bir aile babası anlayışsızlığın, kör tutkuların ya da bağnazlığın eline düşerse? Onun yaşamı hakkında karar verenler, boğazlanmasını talep ederken sadece yanılmış olma riskine giriyorlarsa? O zaman, kamuoyunda bir çığlık yükselir ve herkes kendisi için korkmaya başlar. Yurttaşları korumak için inşa edilmiş bir mahkemenin önünde hiç kimsenin kendi yaşamından emin olamayacağı görülür ve tüm itirazlar, intikam talebiyle bütünleşir."