Hikmet-i Hukuk; Hukuk Felsefesi

-İlk Hukuk Felsefesi Kitabımız- Çevriyazı ve Sadeleştirme bir arada "(Hukuk felsefesi (philosophiedudroit) hukukun esasından, yani hukuk üzerine meselelerden bahseden bir ilimdir.) Malumdur ki, her şeyin bir zahir hali ve bir de bâtın hali olduğu gibi hukuk ilminin de zahir ve bâtın hali vardır. Bunun zâhir hali kanunlar ile kanunlar kuvvetinde olan örf ve âdetler ve teamüller ve bâtın hali işbu kanunların sebeplerini veilletlerini beyan eden hukuk felsefesidir. Malumdur ki, kanun filan şey şöyle olacaktır ve bir kimse şu harekette bulunursa cezalandırılacaktır ve filan husus böyle olmak lazımdır gibi birtakım hükümleri emreder ve bildirir; fakat niçin o şey öyle olacaktır ve o kimse cezalandırılacaktır ve o husus öyle olmak lazımdır buralardan bahsetmez. İşte buralardan, yani kanunî hükümlerin sebep ve illetlerinden hukuk felsefesi bahseder. Kısacası hukuk felsefesi bütün kanunî hükümlerin sebeplerini ve illetlerini içeren şanı pek yüce bir ilimdir." Münif Paşa