Ene'l-Hak Şehidi Hallac-ı Mansur Tavasin

Hallâc-ı Mansur, İslam tasavvuf felsefesini o bilinen durağan yapısını temelinden sarsan, ona yeni aktivite, yeni biçimler, yeni görevler, yeni işlevler yükleyen bir dehadır. Tahrip edilmiş birçok yazılı kaynaklar, Hallâc-ı Mansur gerçeğini her türlü karalamalara rağmen yok edememiştir. Bütün tahribatlara rağmen Hallâc-ı Mansur düşüncesi günümüze dek gelmiştir. Hallâc, "Ene-l Aşk" şehidi geleneğinin piri olarak kabul edilir. Aşk şarabı içen Hallâc, sarhoşluk halinde "Ene-l Hak-Ben Hakkım" deyip kendinden geçer ve "Bir"liğe ulaşır. Nefsini öldürerek "ebedi birlik"le arasındaki perdeyi kaldırmayı prensip edinen sufiler de Hallâc'ın bu düşüncesini benimsemişlerdir.