Allah’ın Mülkü: İslam, Vakıf ve Modern Devlet

Vakıf, Müslüman toplumlarda hayatın her alanıyla irtibatlı bir kurum olarak ortaya çıkmış ve zamanla gelişerek çok yönlü fonksiyonlar icra etmiştir. Vakfın kurulması, işleyişi ve toplumsal fayda üretmesi etrafında geliştirilen hukuk teorisi bu kurumun devam etmesinde önemli bir role sahip olmakla beraber vakıf, Müslüman dünyada hiçbir zaman salt hukuki veya iktisadi bir müessese olarak görülmemiştir. Bu tür bir vakıf kültürünün yüzyıllarca hakim olması, Müslümanların metafizik anlayışla yakından ilişkilidir. Ancak bu anlayış 19. Yüzyıldan itibaren yavaş yavaş değişmeye başlamış ve vakıf iktisadi bir kurum olarak görülmeye başlanmıştır.Bu anlayışın ortaya çıkmasında kapitalizmin önemli bir etkisi olduğu açıktır. Zira kapitalizmin yükselişiyle birlikte Müslüman dünyanın ekonomik temellerinde ciddi dönüşümler yaşanmış, bu da vakıf anlayışını değiştirmiştir. Bilhassa vakıf kültüründe önemli bir unsur olan toprak, kapitalizmle birlikte ülke ekonomisine fayda sağlamak için büyütülmesi gereken finansal bir varlık ve gayrimenkul zenginliği haline geldi. İşte elinizdeki bu kitap, toprağın finansallaşması ve gayrimenkul zenginliğine dönüşmesinin, vakıf kurumunun da sekülerleşmesi sürecini beraberinde getirdiğini ortaya koymaya çalışmaktadır. Bunu yaparken vakfın dinî mi yoksa ekonomik bir kurum mu olduğu sorusunu ciddi bir şekilde gündeme getirmektedir.Modern dönemde mülkiyet anlayışının ve buna bağlı olarak vakfın sekülerleşmesi sadece ekonomik bir olgu olmayıp aile ve toplum ilişkileri üzerinde de ciddi etkilere sahip olmuştur. Toplumun temelini oluşturan kurumların yeni dönemde önemli bir değişime uğramasını vakıf üzerinden ele alan Allahın Mülkü kitabı, bizi tarihten günümüze sorgulayıcı bir yolculuğa çıkarmaktadır.