Kitap Tanıtımı |
Önsöz
Öğretim üyeliği görevimin ilk yıllarından beri kendimi lisans eğitimi müfredatındaki içten yanmalı motorlarla ilgili derslere dair tartışmaların içerisinde buldum. Tartışma sadece kredi saatleri konusunda değil, aynı zamanda muhteva ile de ilgiliydi. Bazı meslektaşlarımızın görüşü, uzun yıllar boyunca içten yanmalı motorların tasarımı ve performansları ile ilgili olarak, bazı yeni teknoloji ürünü malzemelerin kullanımından başka ciddi bir değişikliğin olmadığın yönünde idi. Dolayısıyla bu konuya fazla bir önem atfetmek daha önemli konuların öğretilmesini geri plana itebilirdi. Bu sebeple içten yanmalı motorlar müfredatın çekirdek derslerinden birisi olamazdı.
Gelişmiş bir Makine Mühendisliği müfredatı daha sağlam bir matematik, .mekanik ve termodinamik alt yapısı oluşmasına katkıda bulunur. Genç bir mühendis adayı çevresinde gelişen olayların araştırılması, analizi ve onlardan bir sonuç çıkarılması ile ilgilenir. Öğrencilerin güven duygularını arttırmak ve onları şevklendirmek için öğrenmeye olan iştahlarını kabartacak dersler okutulmalıdır.
Temel mühendislik dersleri bazı temel teorik kavramların öğrenimini sağlar; mesela termodinamiğin, muhtelif kontrol hacimlerindeki ısı transferi ile ilgili teorileri içermesi gibi. İçten yanmalı motorlar da, emme ve eksoz süreçleri, yanma, ısı transferi, püskürtme, karışım teşkili ve buharlaşma olaylarıyla termodinamik ve akışkanlar mekaniğinin daimi ve daimi olmayan birçok süreçlerine ait ideal uygulama alanlarına örnek teşkil ederler.
Bu eserin hazırlanmasında, bu değerlendirmeler ışığında bir teorik yaklaşım izlenmiştir. Çoğu daimi olmayan değişik faktörlerin ele alman süreçler üzerinde etkisini analiz edebilmek için genellikle basitleştirici kabuller kullanmak kaçınılmaz olmaktadır. Onun için, değişik tipteki motorların genel çalışma prensiplerini açıklayıp, bu çalışmayı sağlayacak mekanik organlara atıfta bulunulduktan sonra ideal hava çevrimleri tanıtılmış ve farklı tasarım parametrelerinin bunlar üzerindeki etkileri ele alınmıştır. Konunun analizi, sanki-gerçek (quasi-real) şartları da dikkate alarak, ideal çevrimlerden gerçek çevrimlere ulaşan bir kapsama taşınmıştır.
Mühendisliğin temel konularından yakıtlar ve yanmanın da mühendislik performansı ve çevre mülahazaları bakımından hak ettikleri önemi teslim etmek gerekir. Bu amaçla buji ateşlemeli ve sıkıştırma ile ateşlemeli motorlarda karışını teşkili konusu teorik ve pratik veçheleri ile izah edilmiştir.
Elektrik ve elektronik biliminin, özellikle otomotiv mühendisliğinde olmak kaydıyla mühendislik uygulamalarında geniş bir yeri vardır. Elektrik konularının makine mühendisleri tarafından nispeten sevilmeyen konular olduğu mülahazası ile, özellikle yarı iletkenler konusunda olmak üzere, sadece temel bilgileri içeren bir yaklaşım benimsenmiştir.
Motorların aşırı doldurulması kapsamlı bir termodinamik ve türbo- makineler bilgisi gerektirir. Türbo-kompresörün motorla uyumunun sağlanması, motorun, güç, verim, vuruntu, emisyon ve yük değişimlerine cevap verme yeteneği gibi bütün performans ölçütleri için tayin edicidir. Konuyu bütünleştirmek amacıyla, verimlilik, çevre ve- servis ömrü bakımından motorların geliştirilmesinde geleceğe yönelik teamüller tartışılmıştır.
Müstesna bir makine mühendisliği kişiliğine hitap etmek için bazı pratik mülahazalar da sunulmuştur. Onun için jet motorları ile ilgili çok genel nitelikte bazı bilgiler de muhtevaya dahil edilmiştir.
Otomobil ve kamyonlarla aşırı derecede kalabalıklaşmış caddeler, yönetici konumda olan insanları ve kanun koyucuyu çevre kirliliğini önleme konusunda tedbirler almaya sevk etmektedir. Bu cümleden olarak, getirilen bazı katı kurallar içten yanmalı motorların test edilmesini, özellikle de otomotiv alanında kullanılan motorlarının yol testini zorunlu kılmaktadır. Bu ihtiyacı da göz önünde bulundurarak, ilgilenen teknisyenlere yönelik olarak bununla ilgili konulara da kısa ve özlü şekilde değinilmiştir.
İstanbul, Mart 2003
Prof. Dr. İ. Hakkı Öz |