Türkiye Türkçesi / Söz Dizimi

Cümle bir düşünceyi, hareketi, duyguyu veya olayı ifade eden; dil bilgisi kurallarına göre oluşturulmuş; yalnız başına çekimli bir fiil veya çekimli bir fiille kullanılan kelime grubudur ve bütün bir yargıyı açıklayan dilin temel birimidir. Cümlenin genel tanımı dünyadaki bütün dillerde aşağı yukarı benzer biçimde izah edilir. Tanımlar benzer olsa da her dil için cümlenin yapısı farklılık arz eder. Türkçede cümle yapısı, dünyanın en gelişmiş dillerinde bile nadir görülür ölçüde değişkendir. Cümlede ögelerin yerleri değiştirilerek farklı yargılar ifade edilebilir. Cümledeki bir kelimenin varlığı veya yokluğu bazen anlamı tamamen değiştirebilir veya dikkati farklı ögeler üzerine çekebilir. Bu değişkenliği kimi araştırmacılar Türkçede cümle yapısının oturmamış olmasıyla açıklasalar da aslında işin özü Türkçenin ifade gücünün zenginliğindedir. Türkçeyi tam olarak özümsememiş bir araştırmacı bu zenginliği göremez ve cümlenin neden bu şekilde değişken olabildiğini açıklayamaz, yanlışa düşer. Bu nedenledir ki Türkçenin söz dizimiyle alakalı çalışmalar, dil bilgisinin diğer alt dallarıyla ilgili çalışmalara nazaran azdır.