Kitap Tanıtımı |
Türkçe ile Arnavutçanın ilişkileri Osmanlı Devletinin Balkan fetihleriyle başlar. 14.yüzyılın son çeyreğiyle başlayan yakınlaşma kesintisiz şekilde 20.yüzyılın ilk on yılına kadar sürer. Bu, dil ilişkilerinin tarihi seyri ve özelliklerini anlamak bakımından oldukça uzun bir süredir. Elbette dil ilişkilerini sadece siyasi birliktelik üzerinden yeterli olmayacaktır. Çünkü dilin etkileşim alanları daha çok dil etkinliklerinin yoğun olarak yaşandığı ortam ve eserlerdir.
Okullar, yazılı eserler, sokağın konuştuğu dil vb. unsurlar dil ilişkileri hakkında daha güvenilir bilgiler sunacaktır. Kaldı ki tarihi dönem; sadece Türkçe ile Arnavutça için etkileşim ortamı sunmaz; aynı zamanda Osmanlının diline bağlı olarak, Arnavutça ile Farsça ve Arapça arasında da leksik bir ilişkinin oluşmasına imkân hazırlamıştır. Arnavutçadaki Arapça ve Farsça dil birimleri Türkçe aracılıyla geçiş yapmışlardır.
Lidhja mes Turqishtes dhe Shqipes ka filluar me shtrirjen e Perandorisë Osmane na territorin e Ballkanit. Kjo lidhje e cila filloi në çerekun e fundit të shekullit XIV vazhdoi deri në 10 vitet e para të shekullit XX. Ky është një proces shumë i gjatë në kuptimin e historisë dhe karakteristikave të marrëdhënieve gjuhësore. Sigurisht që marrëdhëniet gjuhësore nuk janë të mjaftueshme, nëse shtrihen vetëm në rrafshin e unitetit politik, meqenëse zonat e ndërveprimit të gjuhës janë kryesisht mjediset dhe veprat ku aktivitetet gjuhësore janë intensive, siç janë shkollat, veprat e shkruara, gjuha që flitet në rrugë etj., pasi të gjitha janë elemente, të cilat do të ofrojnë informacione më të besueshme në lidhje me marrëdhëniet gjuhësore.
Kjo periudhë historike nuk ofron një mjedis të ndërveprimit vetëm ndërmjet turqishtes dhe shqipes, pasi që në të njëjtën kohë kjo lidhje me gjuhën osmane krijoi mundësinë e marrëdhënieve leksikore midis gjuhës shqipe, perse dhe arabe. Elementet e gjuhës arabe dhe perse në gjuhën shqipen kanë kaluar përmes turqishtes. |