Kitap Tanıtımı |
ÖNSÖZ
"Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Güveni Kötüye Kullanma
Suçundan Doğan Sorumlulukları" adlı bu tez çalışması 2014 yılında başlayıp
2016 yılında biten ve yaklaşık iki yıla yakın süren bir uğraşın ürünüdür. Güveni
kötüye kullanma suçunun anonim şirket yönetim kurulu üyeleri tarafından
işlenmesi hali, ticari hayatta sıkça karşılaşılabilecek bir durum olsa da, konu,
öğretide daha önce bu çalışma kadar kapsamlı ve geniş bir bakış açısıyla hiç
incelenmemiştir. Bu bakımdan çalışma, alanında bir ilk olma özelliği taşımaktadır.
Her bilimsel çalışma, doğrudan veya dolaylı pek çok insanın katkısı ile uzun
bir süreç içerisinde oluşmaktadır. Bu noktada teşekkür borcum olan ilk kişiler,
gerek bu çalışma ve gerekse eğitim hayatım boyunca maddi-manevi yardımlarını
esirgemeyen, hakları ödenmez sevgili anne ve babamdır.
Çalışmanın tamamlanmasında bilimsel anlamda en büyük pay sahibi olan,
kıymetli zamanlarını bana ayıran ve çalışmayı üst seviyelere taşımamı sağlayan
saygıdeğer hocalarım Yrd. Doç. Dr. Selman DURSUN ve Doç. Dr. Ali PASLI'ya
teşekkürlerimi sunarım.
Bilgi birikimi ve hukuki meselelere getirdiği yaklaşımlarla akademik ilgi ve
alakamı artıran ve beni akademik çalışma hususunda daim destekleyen,
avukatlık mesleğimin başlangıç döneminde tanımaktan ve birlikte çalışmaktan
onur duyduğum, sadece bir üstat olarak değil, aynı zamanda bir ağabey olarak
da bana her daim yol gösteren Sayın Av. Levent YARALI'ya teşekkürlerimi
sunarım.
Meslek hayatımın ilk dönemlerinde bana her zaman yardımcı olan ve birlikte
çalıştığım için çok şanslı olduğumu düşündüğüm Sayın Av. Zekeriya Başar
ÖZBİLEN'e; iki yıllık çalışma süremiz boyunca sabırlı ve bilgili bir meslektaş, bir
arkadaş olarak tezime vakit ayırmam için her zaman yardımcı olan Sayın Av.
Özlem KARCI BÜYÜKSEKBAN'a teşekkürlerimi sunarım.
Lisansüstü eğitimimi tamamlayabilmem için bana her türlü imkanı sağlayan,
sadece mesleki anlamda değil, hayatımda da kıymetli bir yol gösterici
konumunda bulunan üstadım Sayın Av. Hüseyin ARABACI'ya; tezimi
tamamlayabilmem adına iş yükümü benimle paylaşan dostlarım Av. Serdar
BULUT, Av. Ömer Sevban CEYLAN, Av. Abdülkerim Buğra ŞİMŞEK, Av.
Muhammet Taha ÖZDEMİR ve (şimdilik) Stj. Av. Nezih ECERTAŞ'a teşekkürü bir
borç bilirim.
Küçük yaşlarımdan beri beni okumaya teşvik eden sevgili halama
teşekkürlerimi sunarım.
Her daim yanımda olan, hayatımın her alanında benden desteğini
esirgemeyen biricik yol arkadaşım Hacer, varlığın için müteşekkirim.
Sevgili babaannem ve dedem, hayatım boyunca bana kattıklarınız için sizlere
teşekkür ederim.
Çalışmamı hayatımda ayrı bir yeri olan dedem Rasim ÇAKIR'a ithaf
ederim.
Son olarak, okulumuzun rahmetli hocalarından Ord. Prof. Dr. Halil
ARSLANLI'nın Ticari Bey isimli eserinin önsözünde de dediği gibi, hiçbir eser
tamamiyet iddiasında bulunamaz. Tamamlanması yaklaşık iki yıl süren bu
çalışmanın da elbette eksikleri, konu hakkında değinmediği noktaları
bulunmaktadır. Çalışma hakkındaki her türlü görüş ve eleştiri bu çalışmayı bir
adım daha ileriye taşıyacaktır. Zira müşterisi olmayan meta, zayidir.
Saygılarımla.
Rasim Can ÇAKIR
Mayıs 2016
İstanbul/Fatih
[email protected]
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ V
ÖZ - ABSTRACT VII
KISALTMALAR XV
GİRİŞ 1
Birinci Bölüm
ANONİM ŞİRKET YÖNETİM KURULUNUN NİTELİĞİ,
ŞİRKET İLE YÖNETİM KURULU ARASINDAKİ GÜVEN
İLİŞKİSİ VE GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇUNA
İLİŞKİN GENEL BİLGİLER
I. YÖNETİM KURULUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ 3
A. Genel Olarak Organ Kavramı 3
B. Yönetim Kurulunun Niteliği 6
C. Yönetim Kurulunun Genel Kurulla İlişkisi 7
II. ŞİRKET İLE YÖNETİM KURULU ÜYELERİ
ARASINDAKİ GÜVEN İLİŞKİSİ 8
A. Genel Olarak 8
B. Güven Kavramı 9
C. Sözleşmeye Dayalı Güven İlişkisi 9
1. Vekalet Sözleşmesi Görüşü 10
2. Hizmet Sözleşmesi Görüşü 10
3. Diğer Görüşler 11
D. Kanun Kaynaklı 12
1. Yönetim Kurulu Üyesinin Sadakat Yükümlülüğü 12
2. Devredilemez Bir Görev ve Yetki Olarak Üst
Gözetim Yükümlülüğü 13
a. Genel Olarak 13
b. Üst Gözetim Yükümlülüğü ile Yönetim ve
Temsil Yetkisinin Devri Arasındaki İlişki 13
E. Değerlendirme 15
III. GÜVEN UNSURU BAKIMINDAN YÖNETİM
KURULU ÜYELİKLERİ 17
A. Sözleşmeye Dayalı Yönetim Kurulu Üyelikleri 17
B. Kanuna Dayalı Yönetim Kurulu Üyelikleri 18
C. İnançlı Üyeler ve Fiili Organların Durumu 19
1. İnançlı Üyeler Bakımından 19
2. Fiili Organlar Bakımından 21
IV. GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇUNA
İLİŞKİN GENEL BİLGİLER 22
A. Genel Olarak 22
B. Güveni Kötüye Kullanma Suçu 23
C. Malvarlığına Karşı Suç Kavramı ve Güveni
Kötüye Kullanma Suçu İlişkisi 25
D. Korunan Hukuki Değer 28
E. Güveni Kötüye Kullanma Suçuna Kara Avrupası
Hukuku Düzenlemelerinden Bir Örnek Olarak
Almanya 32
İkinci Bölüm
ANONİM ŞİRKET YÖNETİM KURULU ÜYELERİ
TARAFINDAN İŞLENEN GÜVENİ KÖTÜYE
KULLANMA SUÇUNUN UNSURLARI
I. MADDİ UNSURLAR 35
A. Konu 35
1. Genel Olarak 35
2. Mal ve Eşya Kavramları 36
a. Taşınır-Taşınmaz Mallar 37
b. Misli Mal 39
c. Haklar ve Sair Şeyler 41
3. Zilyetliğin Devri 45
a. Zilyetlik Kavramı 47
b. Asli Zilyet - Fer'i Zilyet 48
c. Doğrudan Zilyet - Dolaylı Zilyet 49
d. Başkası İçin Zilyet - Zilyet Yardımcısı 50
e. Yönetim Kurulu Üyelerinin Şirket Malları
Üzerindeki Zilyetliği 51
i. Genel Olarak 51
ii. Yönetim Kurulu Üyelerinin Şirket Malları
Üzerindeki Zilyetliğinin Niteliği 52
iii. Zilyetliğin Kazanılması, Kaybedilmesi ve
Yönetim Kurulu Üyeleri Dışındaki Üçüncü
Kişilerin Durumu 54
4. Nitelikli Unsurlar 58
a. Genel Olarak 58
b. Meslek ve Sanat İlişkisi 59
c. Ticaret İlişkisi 60
d. Hizmet İlişkisi 61
e. Başkasının Mallarını İdare Etme Yetkisi 62
B. Hareketler 63
1. Zilyetliğin Devri Amacı Dışında Tasarrufta
Bulunmak 64
a. Genel Olarak 64
b. Zilyetliğin Devri Amacı Dışında Tasarrufta
Bulunma Fiilinin TTK Kapsamında Özel
Görünüm Biçimleri 65
i. Şirkete Borçlanma Yasağı 66
ii. Yedek Akçelerin Ayrılması ve Kar Payı Dağıtımı 68
iii. Önemli Miktarda Malvarlığının Toptan Satışı 71
iv. Sermayenin Kaybı ve Borca Batıklık 75
2. Devir Olgusunu İnkar Etmek 77
C. Fail 79
1. Gerçek Kişi Yönetim Kurulu Üyeleri 79
2. Tüzel Kişi Yönetim Kurulu Üyeleri 82
3. Kamu Tüzel Kişileri ve Temsilcileri |